Bierbrouwerijen, zowel grote als kleine brouwerijen, maken sinds mensenheugenis gebruik van warmte tijdens het brouwproces. Een cruciaal onderdeel hiervan is de stoomketel, die in de loop der tijd steeds geavanceerder is geworden. Waar vroeger alleen op fossiele brandstoffen gestookte ketels werden ingezet, zien we tegenwoordig een duidelijke verschuiving richting elektrisch aangedreven en zelfs hybride stoomketels. Deze nieuwe generatie ketels biedt bierbrouwerijen de mogelijkheid om duurzamer te produceren, zonder in te boeten op efficiëntie of kwaliteit. Dit artikel gaat dieper in op de rol van stoomketels in bierbrouwerijen, met een focus op de opkomst van elektrische en hybride varianten.

De rol van stoom binnen het brouwproces

Het brouwproces bestaat uit meerdere stappen waarbij warmte een belangrijke rol speelt; zowel bij het maischen, koken als bij het pasteuriseren. Maischen is het proces waarbij zetmeel uit het gemoute graan wordt omgezet in vergistbare suikers. Dit vereist gecontroleerde verwarming tot temperaturen tussen de 60 en 75 graden Celsius. Vervolgens wordt het wort -het ongegiste bier- gekookt om bacteriën en wilde gisten te doden, waarna hop wordt toegevoegd voor de smaak en de houdbaarheid.

Traditioneel wordt deze warmte geleverd door stoom, gegenereerd door een op fossiele brandstof gestookte stoomketel. Stoom heeft als groot voordeel dat het doeltreffend warmte kan overdragen en uitstekend regelbaar is. Met stoom kunnen brouwers de exacte temperaturen handhaven gedurende het hele proces, wat cruciaal is voor de kwaliteit van het bier. Echter, met de toenemende druk om duurzamer te produceren, staan de traditionele stoomketels steeds vaker ter discussie.

De elektrische stoomketel en de voordelen

De elektrische stoomketel biedt een veelbelovende technologie voor bierbrouwerijen die duurzaam willen produceren met zo min mogelijk negatieve impact op het milieu. In tegenstelling tot de conventionele stoomketel, waarbij aardgas of stookolie nodig is om water te verhitten, maakt een elektrische stoomketel gebruik van elektriciteit om dezelfde stoom te produceren.
Wat vanzelfsprekend een aantal duidelijke voordelen biedt:

Elektriciteit is steeds vaker afkomstig uit hernieuwbare bronnen zoals wind, zon, biomassa of waterkracht, wat betekent dat een elektrische stoomketel aanzienlijk minder CO2 uitstoot. Voor bierbrouwerijen die streven naar een klimaatneutrale productie, is de overstap naar een elektrische ketel dan ook een logische stap.
Een elektrische ketel is compacter en eenvoudiger te integreren binnen een bestaande brouwerijopstelling. Mede omdat er bij een elektrische ketel geen schoorsteen of ander emissiebeheersysteem nodig is.
Het onderhoud van een elektrische stoomketel is in veel gevallen eenvoudiger dan bij een traditionele ketel. Er zijn minder bewegende onderdelen en er is geen verbranding die roet of asresten kan veroorzaken. Dit betekent lagere onderhoudskosten en minder stilstand voor noodzakelijke reparaties.

Hybride stoomketels: het beste van twee werelden

Een hybride stoomketelsysteem combineert gasgestookte en elektrische stoomketels om op een flexibele en efficiënte manier stoom te produceren. De elektrische ketel komt in actie wanneer goedkope of duurzame elektriciteit beschikbaar is, bijvoorbeeld tijdens piekmomenten van zonne- of windenergie. De gasgestookte ketel wordt ingezet bij een toenemende vraag naar stoom of wanneer de elektriciteitsprijzen stijgen. Dit systeem biedt bedrijven een duurzame en flexibele oplossing die gemakkelijk kan worden aangepast aan veranderende productiebehoeften.

Het installeren van een hybride stoomketelsysteem betekent niet dat de bestaande installatie volledig vervangen moet worden. Bestaande gasgestookte ketels kunnen vaak worden uitgebreid met een elektrische ketel om zo een hybride systeem te creëren. Als stoomspecialist adviseren wij u graag over de beste oplossing voor uw situatie.

Hoewel de elektrische stoomketel duidelijke voordelen heeft, zijn er situaties waarin een volledig elektrische oplossing nog niet haalbaar is. Bijvoorbeeld voor grotere brouwerijen, of bedrijven in regio’s waar de elektriciteitsprijs hoog is of het energienet onvoldoende capaciteit heeft, kan een hybride stoomketel een goed compromis zijn.

Een hybride stoomketel combineert een traditionele op brandstof gestookte ketel met een elektrische unit. Hierdoor kan de brouwerij flexibel schakelen tussen elektriciteit en fossiele brandstoffen, afhankelijk van de beschikbaarheid en kosten. Op momenten dat er veel hernieuwbare energie beschikbaar is, kan de ketel draaien op elektriciteit. Wanneer de stroomprijzen stijgen of wanneer er andere beperkingen zijn, kan de fossiele brandstof worden ingezet. Dit biedt brouwerijen de mogelijkheid om zowel duurzaam als kostenefficiënt te produceren.

Een ander voordeel van een hybride systeem is de verhoogde bedrijfszekerheid. Door te beschikken over twee warmtebronnen, kunnen brouwerijen altijd blijven draaien, zelfs in het geval van stroomuitval of problemen met de gaslevering. Deze flexibiliteit kan vooral voor middelgrote en grotere brouwerijen een belangrijke factor zijn bij de keuze voor een stoomketel.

De moderne stoomketels in de praktijk van de bierproductie

Steeds meer brouwerijen, zowel grote als kleinschalige brouwerijen, kiezen voor een elektrische of hybride stoomketel om hun duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren. De overstap naar een elektrische ketel kan een aanzienlijke investering vergen, maar wordt vaak gezien als een noodzakelijke stap op weg naar een groenere productie. Bovendien kunnen bedrijven aanspraak maken op subsidies en belastingvoordelen, zoals de Energie-investeringsaftrek (EIA), wat de investering aantrekkelijker maakt. En dan is er nog de mogelijkheid om een stoomketel te huren,
in welk geval Scharff dezelfde service en begeleiding beidt als bij de aankoop van een ketel.

Vooral voor kleine en middelgrote brouwerijen, waar de schaalbaarheid en flexibiliteit van groot belang zijn, biedt een elektrische of hybride ketel de mogelijkheid om efficiënt en duurzaam te brouwen zonder concessies te doen aan de kwaliteit. Deze ketels zijn zeer nauwkeurig in te stellen, waardoor brouwers exact de juiste temperaturen kunnen handhaven, en bieden zo de mogelijkheid om innovatieve bieren te produceren met unieke smaakprofielen.

Toekomstperspectieven

Met de focus op duurzaamheid en energiebesparing die in vrijwel alle industrieën steeds belangrijker wordt, zal de rol van elektrische en hybride stoomketels in bierbrouwerijen alleen maar toenemen. Naarmate de technologie zich verder ontwikkelt, zullen de kosten van elektrische stoomketels naar verwachting dalen, terwijl de prestaties zich blijven verbeteren. Bovendien is de verwachting dat de beschikbaarheid van groene stroom zal toenemen, wat de inzet van elektrische stoomketels nog aantrekkelijker maakt.

Het is duidelijk dat stoomketels, in welke vorm ook, een cruciale rol blijven spelen in het brouwproces. Door de juiste keuze te maken tussen een elektrische, hybride of een traditionele stoomketel kunnen brouwerijen niet alleen hun productie optimaliseren, maar ook een belangrijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de industrie als geheel.

De elektrische en hybride stoomketels zijn de toekomst van bierbrouwerijen die streven naar een duurzame en een op efficiëntie gebaseerde productie. Door te investeren in deze technologie kunnen brouwerijen tegemoetkomen aan minder uitstoot zonder concessies te doen aan de kwaliteit van hun product. Of het nu gaat om een kleine ambachtelijke brouwerij of een grote commerciële producent, de keuze voor een moderne stoomketel is een belangrijke stap in de richting van een groenere toekomst voor de bierindustrie.